Częste wizyty w dobrze wyposażonej bibliotece mogą być solidnym fundamentem do zainspirowania w dziecku zachwytu czytaniem

Stworzenie odpowiedniego środowiska językowego

Miłość do czytania i pisania pojawia się całkiem naturalnie u dziecka, które rośnie obserwując ludzi, którzy opowiadają różne historie, czytają i któremu często coś czytamy. Pisanie notatek, robienie listy zakupów, pisanie listów i zapisywanie osobistych doświadczeń i myśli za pomocą rysunków i pisanych opowieści może rozpocząć się w bardzo wczesnych latach życia.

Wieczorne rodzinne czytanie (zamiast telewizji) to dobry sposób na znalezienie czasu na wielką literaturę, z którą chcielibyście zapoznać wasze dzieci. W naszej rodzinie, jako rodzice wypełniliśmy spore luki w naszej znajomości wielkiej literatury poprzez czytanie jej naszym dzieciom.

Poezja przynosi więcej ważnych elementów do dziecięcego języka. Kiedy zgłębiamy poezję napotykamy większy zasób słownictwa. Nawet w tych najprostszych wierszach używane są słowa, które nie są zbyt popularne w prozie. Muzyczna płynność poezji daje większą przyjemność i ułatwia zapamiętywanie. Z poezji najbardziej przypadły nam do gustu utwory, które można czytać na głos, jak na przykład klasyczne chóry greckie lub takie, które opowiadają o jakiejś dłuższej historii jak Flecista z Hameln braci Grimm.

W klasach Montessori dzieci czytają wcześniej. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, że nikt nie wymaga od nich, by czytały na głos.

Język

Bardzo trudno szła mi nauka czytania. Było dla mnie nielogiczne to, że literę „m” nazywamy „em” a jeśli stoi za nią samogłoska to nie wymawiamy „ema” tylko „ma”.
Nie potrafiłem w ten sposób czytać. W końcu, kiedy poszedłem do szkoły Montessori nauczyciel nie uczył mnie nazw spółgłosek tylko ich dźwięków.  W ten sposób mogłem przeczytać pierwszą książkę, którą znalazłem w zakurzonym kufrze w domu. Była zniszczona i niekompletna, ale zaangażowała mnie tak mocno, że narzeczony Sary stwierdził przechodząc obok z zaskakującym przeczuciem: Cholera! To dziecko będzie pisarzem. – Gabriel Garcia Marquez, Laureat literackiej nagrody Nobla

Główny wpływ na rozwój języka mówionego i pisanego u dziecka ma rodzina. Dorosły powinien mówić jasno i wyraźnie do dziecka. Czytanie na głos sygnalizuje dziecku, że czytanie jest zabawne oraz wprowadza pojęcia i słownictwo, które zazwyczaj nie pojawiają się w języku mówionym na co dzień.

SŁUCHANIE – DZIECKO

Zanim dziecko zacznie wyrażać siebie poprzez mowę, słucha ono i wchłania wszystko, co słyszy wokół siebie. Często nie jesteśmy nawet świadomi, że dziecko chłonie to, co mówimy. Dopiero, gdy zaczyna mówić okazuję się to być prawdą. Trzy razy w życiu, przy nauce języka przez każde z moich trojga dzieci, musiałam oczyścić swój język – gdyż powtarzały one wszystko cokolwiek powiedziałam!

Możemy mówić do dziecka od jego narodzin, ale nie w języku dziecięcym tylko z respektem i dokładną wymową słów. Jeśli chcemy pomóc dziecku w poprawnej mowie musimy modelować jego język nawet zanim pojawi się taka potrzeba.

DRUGI JĘZYK

Przyswajanie przez dziecko wszystkich języków, które słyszy ono w swoim otoczeniu rozpoczyna się jeszcze w łonie matki i trwa przez pierwsze miesiące i lata dziecka. Dzieci w tym wieku mają niezwykłe możliwości, by chłonąć język z całą jego złożonością i to nie tylko jeden język! Tutaj jest kilka rad, które wspierają naukę jednego lub więcej języków w tym czasie:

Drugi język musi być używany w otoczeniu dziecka w pierwszym roku jego życia, w takie sposób, że jedna lub więcej osób powinno mówić do dziecka lub w jego obecności w tym 'dodatkowym’ języku.
Gdybyśmy mogli zapewnić dwa, trzy, cztery czy pięć różnych osób mówiących różnymi językami w obecności dziecka, mogłoby ono łatwo chłonąć je wszystkie bez żadnego szczególnego wysiłku z jego strony zakładając, że każda z tych osób mówi ZAWSZE I TYLKO w tym danym języku. Taka podatność na języki możliwa jest jedynie w pierwszych latach życia.
W Japonii zrodził się ostatnio pewien trend polegający na odgrywaniu dla niemowlęcia anglojęzycznych kaset trzy raz dziennie od narodzenia do szóstego miesiąca życia. Kiedy w wieku trzech, czterech lub pięciu lat te same dzieci będą miały okazję kontaktu z nauczycielem angielskiego, nauczą się one tego obcego języka znacznie łatwiej niż inne dzieci. – Dr Silvana Montanaro

Każde dziecko przychodzące na świat jest znakiem,
że Bóg jeszcze nie zwątpił w ludzkość. – Rabindranath Tagore, Laureat Literackiej Nagrody Nobla (1913), indyjski poeta, pedagog popierający Metodę Montessori

Pierwszy Rok – Zmysły

Obecnie bardzo niewiele możemy powiedzieć o tym, czego doświadcza dziecko podczas tych dziewięciu miesięcy w łonie matki, co ono odczuwa, jakie ma uczucia, co myśli, i co rozumie. Wiemy jednak, że odpowiada ono na głosy, dźwięki i muzykę. Dlatego codzienne spędzanie chwili czasu na mówieniu i śpiewaniu do niego czy słuchaniu pięknej muzyki jest tym, co możemy mu zaoferować najlepszego.

Praca dziecka jest niezwykle ważna od pierwszego dnia. Dzieci uczą się nieustannie.

Naukowcy studiujący mechanizmy przyswajania mowy i języka potwierdzają, iż proces uczenia się własnego języka ojczystego rozpoczyna się już w łonie matki. Rodzice, którzy będąc w ciąży uczą się piosenek i śpiewają je swoim dzieciom, odkrywają, że te piosenki uspokajają ich niemowlę po narodzeniu.

W 1995 roku w Matsumoto w Japonii, spotkałam się z Panem Shinnichi Suzuki (zm. 1998 r.), twórcą Rozwoju Uzdolnień Metodą Suzuki (tzw. Metoda Języka Ojczystego), aby porozmawiać na temat otoczenia dla dzieci. Stworzenie relacji miłości pomiędzy dorosłym i dzieckiem, ofiarowanie dziecku radości z osiągnięć i rozwijanych talentów, a poprzez zaspokajanie potrzeb dzieci wspomaganie tworzenia społeczeństwa opartego bardziej na pokoju jest celem zarówno dla Montessori, jak i dla Suzuki. Omówiliśmy wspólnie najlepsze sposoby wspierania dzieci i zgodziliśmy się, że nasza praca musi zaczynać się już przed narodzeniem, kiedy dziecko jest jeszcze w łonie matki.

Skóra, pierwszy i najważniejszy organ zmysłu, jest całkowicie rozwinięta po siedmiu, ośmiu tygodniach od poczęcia. Około drugiego miesiąca ciąży organ węchu jest gotowy, by funkcjonować poprawnie. Organ smaku zaczyna być aktywny w trzecim miesiącu. Ucho kończy swój rozwój fizyczny pomiędzy drugim a piątym miesiącem od poczęcia.
Możliwe jest, że płód potrafi absorbować charakterystyczny rytm języka swojej matki. W pewnym sensie płód nieustannie pracuje, ucząc się języka. – Silvana Montanaro Doktor Medycyny, Psychiatra, Trenerka nauczycieli Montessori

Mieszkając obecnie w Irlandii, a będąc Polakami zastanawiamy się nad wprowadzeniem dwóch języków dla naszego dziecka od samego początku, by łatwiej mu było w przyszłości opanować je biegle. Postanowiliśmy więc znaleźć w różnych publikacjach na temat Montessori i wielojęzyczności czegoś na temat sposobów zrobienia tego prawidłowo i z pomocą dla dziecka.

Skorzystalismy z trzech pozycji: katalogu Michaela Olafa „Radosne dziecko. Niezbędnik Montessori od narodzenia do lat trzech”, artykułu Heni Clouts, która jest Finką mieszkającą w Anglii, opublikowanego w 77 numerze magazynu „Montessori International” oraz referatu pod tytułem „Dwujęzyczność, jak się do niej dochodzi, jej wady i zalety” wygłoszonego przez Ewę Rybacką ze Szwecji na IV Międzynarodowej Konferencji Polonijnej „Europa polskich ojczyzn”, która odbyła się w dniach 22 – 24 września 2005 roku w Szczecinie.

Więcej w tym artykule:

• Powszechność dwu- i wielojęzczyności
• Sposoby na wprowadzenie wielojęzyczności dla naszego dziecka
• Dobre i złe strony wielojęzyczności