Mamy dwie sekundy, by zmienić zachowanie

KIDS TALK™ to blog na tematy związane z rozwojem dziecka redagowany przez Maren Schmidt. Maren jest nauczycielką Montessori z dyplomem Association Montessori Internationale oraz założycielką szkoły Montessori. Posiada ponad 20 lat doświadczenia w pracy z dziećmi. Jest autorką książki Understanding Montessori – A Guide For Parents (Zrozumieć Montessori – Przewodnik Dla Rodziców). Uzyskaliśmy zgodę autorki na tłumaczenie artykułów zamieszczanych na KIDS TALK™ na język polski i umieszczanie ich na naszej stronie

‘Popatrz mamo! Jestem jak tata!’

Trzyletni Staś otworzył swój niebieski mazak i popisał nim po ścianie, w czasie gdy jego mama, Maria, przygotowywała warzywa na obiad. Podczas weekendu Staś pilnie obserwował jak jego tata malował kuchnię. Teraz chciał pomóc, przynajmniej tak wnioskowała jego mama, jednocześnie miotając się pomiędzy niedowierzaniem i przerażeniem. Staś nigdy nie popisał niczego. Zawsze używał papieru.

Maria zareagowała jednak bardzo pewnie:

‘Staś! Stop!’ – powiedziała stanowczo, ale delikatnie idąc w kierunku syna. Staś odwrócił się w jej kierunku i ich wzrok spotkał się.

Maria kucnęła do poziomu syna i kontynuowała: ‘Odłóż mazak’.

‘Mazakami piszemy tylko na papierze. Pamiętasz? Proszę, usiądź  i pisz na papierze.’

Maria zabrała się za czyszczenie ściany i zmyła ślady mazaka w kilka minut podczas gdy Staś malował na papierze.

Kiedy tata, Piotr, wrócił do domu, Staś chętnie się pochwalił: ‘Tato, pomalowałem ścianę mazakiem, ale mama powiedziała: tylko na papierze’.

Piotr spojrzał uważnie i popatrzył na Marię.

Maria uśmiechając się powiedziała: ‘Wszystko w porządku, skorzystałam z zasady dwóch sekund’.

Podczas, gdy jesteśmy dla dziecka przewodnikami w nauce akceptowalnych zachowań, jak w przytoczonym wyżej przykładzie: mazakami piszemy tylko na papierze, nie po ścianach (nawet jeśli są tego samego koloru co ściana), warto poznać co nieco, jak działa pamięć dziecka. Człowiek posiada trzy rodzaje pamięci:

1. aktywną pamięć bezpośrednią
2. pamięć krótkotrwałą
3. pamięć długotrwałą

Aktywna pamięć bezpośrednia u dzieci pomieści dwie sekundy informacji. Mamy więc dwie sekundy, by przekazać wiadomość. Aby nasze mówienie odniosło skutek musi być krótkie i bezpośrednie. Dodatkowo chcielibyśmy, by nasz komunikat został przekazany w sposób, który wspomaga zapamiętywanie krótko- i długotrwałe. Rozważmy więc raz jeszcze tarapaty Stasia.

Kiedy Maria zauważyła, że Staś maluje po ścianie, wypowiedziała jego imię, a następnie słowo ‘stop’. Dwusekundowa informacja. Maria zostawiła swoją pracę i poszła w kierunku Stasia. Kiedy Staś zareagował odpowiednio, Maria mogła przejść do kolejnego kroku. Jeśli Staś nie przestałby pisać po ścianie, Maria mogłaby delikatnie chwycić jego nadgarstek i zatrzymać go.

‘Odłóż mazak’. Kolejna dwusekundowa wiadomość.

‘Mazakami piszemy tylko na papierze’. Dwie sekundy.

‘Pamiętasz?’ Dwie sekundy, które przywołują informacje z pamięci długotrwałej. Użycie słowa ‘pamiętasz’ wskazuje również na fakt, że cała informacja jest ważna, by ją zapamiętać.

‘Proszę, usiądź  i pisz na papierze’. Te dwa polecenia: usiądź i pisz pomagają wzmocnić pamięć krótkotrwałą i bezpośrednią jednocześnie wyznaczając oczekiwane zachowanie dla pamięci długotrwałej. Użycie słowa ‘proszę’ pomaga dziecku w łatwiejszym przyjęciu poleceń.

Kiedy potrzebujesz zmienić zachowanie dziecka natychmiast, zapamiętaj zasadę dwóch sekund. Wydawaj krótkie dwusekundowe wiadomości rozpoczynając od imienia dziecka i słowa ‘stop’. Wyraź oczekiwane zachowanie. Użyj wyrażenia ‘Pamiętasz?’ Poproś o odpowiednie zachowanie zaczynając od słowa ‘proszę’. Przejdź do kolejnego kroku, który może wymagać spokojnego powtórzenia prośby lub prostej fizycznej interwencji takiej jak przytrzymanie nadgarstka.

Jeśli twoje dziecko ma problemy z reakcją na słowo ‘stop’, spróbujcie razem następującej zabawy. Zacznij od czegoś w rodzaju: ‘Poskaczmy razem’. Skaczcie przez kilka sekund, a następnie powiedz ‘stop’. Zatrzymaj się w miejscu na chwilę. Spróbuj wykonywać różne czynności, takie jak chodzenie, obroty, czołganie się, mruganie, machanie, śmianie się, tańczenie, machanie, i tak dalej. Po każdej mów ‘stop’ i zatrzymaj się w bezruchu. Wydłużaj tę zabawę przez wykorzystanie wielu różnych czynności i zwiększanie czasu przeznaczonego na każdą z nich. Pośmiejcie się i bawcie się dobrze.

Jednym z wielkich atutów jest możliwość nauki przez zabawę. Zapamiętaj, że badania pokazują, iż uczymy się efektywniej i szybciej, kiedy nauka przebiega w atmosferze radości i zabawy. Aby zmienić zachowanie, stosuj zasadę dwóch sekund i bądź radosny.

Raz jeszcze kroki zasady dwóch sekund:

1. Wypowiedz imię dziecka i ‘Stop!’
2. Dziecko przestaje lub dorosły interweniuje.
3. Wyraź oczekiwane zachowanie.
4. ‘Pamiętasz?’
5. Poproś o odpowiednie zachowanie.

KIDS TALK™ to blog na tematy związane z rozwojem dziecka redagowany przez Maren Schmidt. Maren jest nauczycielką Montessori z dyplomem Association Montessori Internationale oraz założycielką szkoły Montessori. Posiada ponad 20 lat doświadczenia w pracy z dziećmi. Jest autorką książki Understanding Montessori – A Guide For Parents (Zrozumieć Montessori – Przewodnik Dla Rodziców).

Uzyskaliśmy zgodę autorki na tłumaczenie artykułów zamieszczanych na KIDS TALK™ na język polski i umieszczanie ich na naszej stronie www.bycrodzicami.pl.

'Mamy dwie sekundy, by zmienić zachowanie’ jest tłumaczeniem oryginalnego artykułu w języku angielskim pod tytułem ’We Have Two Seconds to Change Behavior’