Przygotowanie otoczenia do nauki – Dziecko Świata, lata 3-12, rozdział 20

Przygotowanie otoczenia

Nieustanne przygotowanie i adaptacja otoczenia do ciągle zmieniających się potrzeb i tendencji dorastających dzieci jest jednym z podstawowych zadań w edukacji i wychowaniu dzieci zaproponowanym przez Marię Montessori. Na pierwszym miejscu stawia się bezpieczeństwo, a następnie odpowiednie wsparcie dla swobody ruchu, badań, dokonywania wyborów, koncentracji, tworzenia, wykonania wszystkich zadań sekwencyjnie. To wszystko przyczynia się do optymalnego rozwoju dziecka.

Możliwość powiększenia przestrzeni do nauki i pracy w domu lub szkole o ogród lub werandę wpływa bardzo pozytywnie na rozwój umysłowy i fizyczny dziecka.

Naturalne materiały zamiast plastikowych, zwrócenie uwagi na prostotę, stonowane kolory, rośliny, piękno – wszystko to wzmacnia umysłowe i fizyczne zdrowie zarówno dziecka jak i dorosłego. Aby okazać szacunek dla rozwijającego się w dziecku zmysłu piękna, aby wspierać jego rosnącą samodzielność, a także by zainspirować go do wytężonej pracy, otoczenie przygotowujemy z najlepszych możliwych i dostępnych materiałów.

Wiek 3-6:

Dzieci w tym wieku często wolą pracować na podłodze zamiast przy stole – na dywanikich lub kawałkach dywanu, które można rozwijać i odkładać kiedy nie są używane. Rozłożone dywaniki wyznaczają miejsce pracy, podobnie jak robi to stół. W klasie czy w domu, zabawki, książki, materiały powinny być atrakcyjnie wyłożone na tackach lub w koszykach, które stoją na półkach uporządkowane zgodnie z tematem – język, matematyka, geografia, historia, nauki ścisłe, muzyka i sztuka itd. Każdy przedmiot ma swoje stałe miejsce tak, aby dzieci wiedziały, gdzie mogą go znaleźć i gdzie mogą go odłożyć dla następnej osoby kiedy skończą. Stoły i krzesła  powinny być tak wyprofilowane, aby wspierać odpowiednią postawę podczas siedzenia, która jest ważna w każdym wieku.

Wiek 6-12:

W tym wieku dziecko angażuje się w wiele projektów i potrzebuje miejsca takiego jak schowek lub specjalny kącik czy szafkę, gdzie może trzymać swoje prace.  Potrzebuje przestrzeni, w której znajdzie ciszę, lub możliwość mówienia. To zależy od dziecka i tego, czego ono potrzebuje, aby się skoncentrować i pracować. Podczas gdy dla dzieci w wieku 3-6 lat świat został „wniesiony” do ich domu dziecięcego, w wieku 6-9 lat dzieci zaczynają wychodzić do świata: chodzić na wycieczki do sklepów warzywnych na zakupy potrzebne do zrobienia projektów kulinarnych, dostarczać zapasy papiernicze do klasy, robić wywiady do różnych projetków, odwiedzać muzea i tak dalej. Dlatego też przygotowane otoczenie zawiera znacznie więcej doświadczeń ze świata poza szkołą czy domem.

Otoczenie w domu

W organizowaniu otoczenia dziecka w domu powinniśmy pamiętać o dwóch ważnych rzeczach.

1. Miejsce w każdym z pokoi na kilka, specjalnie wybranych rzeczy dla dziecka: Przy drzwiach frontowych niska ławka do siedzenia i miejsce na powieszenie płaszczy i trzymanie butów. W salonie miejsce na książki i zabawki dziecka – starannie i atrakcyjnie zorganizowane. Przemyśl wszystkie aktywności, które mają miejsce w domu (zmywanie, pranie, wieszanie prania, zamiatanie itd.) i postaraj się tak zorganizować przestrzeń, aby włączyć w nie swoje dzieci. Przemyśl narzędzia, których używasz i sprawdź czy są one bezpieczne i wygodne do użycia przez dzieci.
2. Nie wyjmuj zbyt wielu zabawek i książek w jednym momencie. Wystarczą te, którymi dziecko się zajmuje. Dobrym pomysłem jest zmiana rotacyjna – zabieranie tych książek i zabawek , które nie są już używane przez dziecko i odkładanie ich do schowka na pewien czas. Dzieci rosną, zmieniają się i potrzebują naszej pomocy w utrzymaniu ich otoczenia odpowiednio przestronnym i dającym spokój.

Otoczenie i Umysł

Każdy z nas niezależnie od wieku jest pod wpływem swojego otoczenia. Zwyczaj organizowania swojego otoczenia zmniejsza stres i pomaga w rozwoju zorganizowanego, efektywnego i kreatywnego umysłu. Dziecko włączane do porządkowania otoczenia, czy to w szkole czy w domu, które uczy się wybierać kilka ulubionych rzeczy zamiast zbierać stosy nieużywanych zabawek, książek i tak dalej, na wiele sposobów otrzymuje pomoc w nabywaniu dobrych nawyków w pracy czy umiejętności koncentrowania się, a jego umysł pozostaje czysty i niezagracony.

Dorosły

Model rodzica jest zawsze najważniejszym elementem otoczenia. Dziecko uczy się poprzez obserwację tego, co robimy, a nie poprzez to, co i ile mówimy.

————

Tekst ten pochodzi z katalogu Child of the World przetłumaczonego przez nas za zgodą autorki na język polski. W wersji polskiej nosi on tytuł Dziecko Świata. Autorką oryginalnego angielskiego tekstu jest Susan Stephenson. Więcej informacji na temat Child of the World oraz Susan Stephenson możecie znaleźć na stronie firmy Michael Olaf.