Klocki, Puzzle i Gry – Dziecko Świata lata 3-6+, Rozdział 4

Niektóre zestawy klocków umożliwiają tworzenie prawdziwych budowli architektonicznych

Od wieków, na całym świecie dzieci uwielbiają klocki. W sposób szczególny sprzyjają one w prowadzeniu dziecka w długie okresy wzmożonej koncentracji, twórczości i zadowolenia. Mogą być one wykonane z prostych kamieni, glinianych cegiełek, kawałków gałęzi drzewa lub z polerowanego drewna. Najbardziej atrakcyjnym wydaje się fakt, że wyobraźnia dziecka może swobodnie tworzyć powiązania pomiędzy różnymi elementami i odkrywać je nieustannie. 

W ten sposób dziecko odkrywa wiele matematycznych i geometrycznych pojęć i zależności, a także praw fizyki, kiedy jego budowle walą się, bo są zbyt wysokie lub zbyt ciężkie. Dziecko może również rozwiązywać osobiste problemy poprzez tworzenie scen z użyciem klocków, modeli zwierząt i ludzi. Z naszego doświadczenia wynika, że poza zaangażowaniem w prawdziwą pracę rodziny, zabawa klockami jest jednym z najważniejszych zajęć dla małego dziecka.

Puzzle

Długie godziny spędzane na układaniu puzzli służą również poznawaniu przez dziecko różnych ciekawych tematów. Wszystko zależy od tego, jakie puzzle wybierzemy.

Puzzle dają dziecku możliwość ćwiczenia umiejętności rozpoznawania różnic za pomocą wzroku i dotyku. Dzieje się to, kiedy dziecko odkrywa, w jaki sposób różne elementy pasują do siebie i tworzą całość. Pokazują one dziecku, że praca/zabawa są nie tylko otwarte na ich twórczość, ale również mogą mieć przepiękną i logiczna strukturę. Puzzle w prosty sposób uczą dziecko rozpoczynania i kończenia czynności oraz satysfakcji z wykonania zadania. Pierwszymy puzzlami dla dziecka są jedno-, dwu-, trzyelementowe puzzle z uchwytem, (które znaleźć możecie w naszym katalogu The Joyful Child, Michael Olaf’s Essential Montessori for Birth to Three), następnie wieloelementowe puzzle z uchwytem, proste kilkuelementowe drewniane puzzle/układanki, następnie puzzle w kształcie kostki, gdzie każda ściana przedstawia jakiś obrazek i najbardziej popularne kartonowe puzzle/układanki. 

W ten sam sposób, w jaki dziecko jest chętne, by poznać, jak działają narzędzia kuchenne, ogrodowe, czy w jaki sposób grać na instrumencie, pragnie ono poznać dokładny sposób używania puzzli. Oddawalibyśmy złą przysługę dziecku pozwalając mu na przykład na używanie czegokolwiek – klocków, gitary, czy miksera kuchennego – jako młotka. Nie hamujemy w ten sposób kreatywności dziecka, ale wręcz przeciwinie – wspieramy ją!

Zabawa zabawkami o otwartej strukturze, takimi jak lalki, klocki czy materiały plastyczne, jest nieskończenie bogatsza, jeśli dziecko wie dokładnie, jak obchodzić się z daną zabawką lub przedmiotem. Poprzez użycie odpowiednich materiałów, dziecko uczy się myśleć, koncentrować, podążać za swoim pomysłem, wykonywać pewien określony cykl czynności i rozwiązywać problemy. Uczy się ono również kontrolować za pomocą własnej woli swoje ciało, a w szczególności ręce, a poprzez to rozwija wewnętrzną dyscyplinę. Jest to podstawą twórczości każdego profesjonalnego artysty czy kompozytora, a także twórczości dziecka w każdym wieku.

Drewniane bierki czy inne gry, które wymagają współpracy, aby dobrnąć do końca uczą logicznego myślenia i pomagania sobie nawzajem, aby osiągnąć wymierzony cel.

Gry

Gry umysłowe takie jak szachy zawsze budzą w dzieciach fascynację. Nasze dzieci i wnuki, w bardzo młodym wieku uwielbiały poznawać nazwy figur oraz sposoby, w jaki każda z nich może się poruszać. Brak było tam rywalizacji, za to widać było wiele radości z poruszania tych niewielkich figur i próby zapamiętania, co która może zrobić.

Gry polegające na współpracy uczą dzieci pracować wspólnie, pomagać sobie, brać pod uwagę dobro innych, jak i swoje. Chroni to przed zaszczepieniem rywalizacji i żądzy wygrywania. Zabawy, w których się ze sobą konkuruje powodują, że zawodnicy czują się odizolowani jedni od drugich lub pozostawieni sami sobie. Może to doprowadzić do ciężkich przeżyć i kłótni. Dorosły może pomóc dziecku wykorzystać różne zabawki i gry, by stworzyć zabawy oparte na współpracy. W otoczeniu, w którym dzieci pracują i bawią się indywidualnie lub współpracują ze sobą, uczą się one najbardziej wartościowej formy uspołecznienia – pomagania sobie nawzajem. W naszym odczuciu jest to uspołecznienie w prawdziwym tego słowa znaczeniu, które przygotowuje do pozytywnej interakcji z innymi przez całe życie.

Wprowadzenie do dalszego studiowania różnych dziedzin życia

Na kolejnych stronach znajdziecie pomysły na wprowadzenie dziecka w świat. Stąd nazwa katalogu: Dziecko Świata. Nie mamy na celu naciskania na dziecko i zmuszania go do czegokolwiek, ale silnie wierzymy, że zapewnienie otoczenia bogatego we wszystkie dziedziny życia daje dziecku szansę na wybór, dzięki jego własnej intuicji, czego gotowe jest się nauczyć. Małe dzieci wykazują niezwykłe zainteresowanie bardzo szerokim wachlarzem przedmiotów.

Puzzle, dzięki którym dziecko poznaje etapy rozwoju motyla

Bogate otoczenie, pełne interesujących zadań i czynności z zakresu muzyki, sztuki, historii, matematyki i tak dalej, inspiruje i zaciekawia, budzi głębokie zainteresowania oraz pogłębia doświadczenie dziecka.

Obserwacja dzieci w domach i szkołach z bogatym otoczeniem pokazała nam, aby raczej skupić się na przygotowaniu takiego otoczenia od początku, niż starać się 'uczyć’ dziecko. Pozwala to dziecku wybierać i uczyć się samodzielnie. Wyzwaniem dla dorosłego jest upewnienie się, że przygotowane przez niego otoczenie oferuje wszystkie potrzebne elementy, by wzbudzić zainteresowanie dziecka i zachęcić go do aktywności.

Zamiast polegać na udzielaniu słownych lekcji dawanych przez dorosłego, telewizję, komputer (czy inny rodzaj pasywnego nauczania) zapewniamy dziecku prawdziwy świat aktywności, z których będzie się ono naprawdę uczyć i pamiętać, czego się nauczyło. Poprzez planowanie, możemy stworzyć otoczenie bogate w eksperymenty, gry, materiały oraz książki, z których dziecko może korzystać, kiedy pojawi się zainteresowanie, a które zapewniają wartościowe doświadczenia zarówno dla rąk, jak i dla umysłu pracujących razem dla osiągnięcia ciekawego celu.

——————–

Tekst ten pochodzi z katalogu Child of the World przetłumaczonego przez nas za zgodą autorki na język polski. W wersji polskiej nosi on tytuł Dziecko Świata. Autorką oryginalnego angielskiego tekstu jest Susan Stephenson. Więcej informacji na temat Child of the World oraz Susan Stephenson możecie znaleźć na stronie firmy Michael Olaf.