Edukacja w latach 6-12 – Dziecko Świata, rozdział 13

Zdrowie fizyczne, Ćwiczenia

Lata pomiędzy 6 a 12 rokiem życia charakteryzują się pewną stabilnością, jeśli chodzi o zdrowie dziecka i w tym czasie może rozpocząć się formalne uczenie się.  Ważne jednak, aby dziecko nadal wykorzystywało w procesie uczenia się swoje ciało, ćwiczyło, poczuło się odpowiedzialne za własne odżywianie i zdrowie oraz uczyło się wykorzystywać jednocześnie swoje ciało i umysł w praktycznych zajęciach takich jak: gotowanie, praca w ogrodzie, praca z narzędziami. Dobrze ugruntowane nawyki związane z dbaniem o własne zdrowie, które będą miały źródło w tym okresie życia, mogą później towarzyszyć i pomagać dziecku przejść przez burzliwy okres dojrzewania.

Praca naukowa, moralna i społeczna

W wieku sześciu lat dziecko przechodzi ogromną transformację, jakby nowe narodzenie. Chce odkrywać społeczeństwo i świat, uczyć się co jest dobre a co złe, myśleć o znaczących rolach w społeczeństwie. Chce wiedzieć skąd wszystko pochodzi, znać historię kosmosu, świata, ludzi, powody ludzkich zachowań. Zadaje WAŻNE pytania i chce znać odpowiedzi. To jest czas na odkrywanie sposobów zachowania się i ich znaczenia, uczenia się o religii i jej znaczeniu dla ludzi różnych kultur. To czas w którym dziecko umysłem chce odkrywać wszystkie dziedziny wiedzy, uczyć się jak przeprowadzać badania i rozwijać kreatywne sposoby na przetwarzanie, odkrywanie i wyrażanie wiedzy.

Nauczyciel Montessori nauczania podstawowego przez wiele miesięcy uczy się jak dawać indywidualne lekcje we wszystkich naukowych dziedzinach. Poznaje on również sposoby na to, jak prowadzić dziecko w kierunku jego własnych badań wykorzystując jego własne metody.

Główna praca nadal wykonywana jest indywidualnie. Respektowanie czasu na koncentrację i skupienie nieprzerywane przez żadne obowiązkowe zajęcia dla całej grupy jest cechą charakterystyczną nauczania Marii Montessori, chociaż okazjonalnie tworzone są grupy z nauczycielem bądź wśród dzieci.

Praca indywidualna w ciszy i skupieniu działa na dziecko  jak cudowny lek i wypełnia jego potrzeby, by następnie ujawnić w nim prawdziwą ludzką naturę chętną, by pomagać innym i zmianiać świat na lepsze.

Nauczyciele, którzy mieli okazję pracować w klasie, do której uczęszczały dzieci z całego zakresu wiekowego od 6 do 12 lat zauważyli, że wpływa to znacznie korzystniej na proces nauczania niż w klasach podzielonych ze względu na wiek dzieci. Dzięki takiemu podejściu dziecko ma szansę spędzić sześć lat w otoczeniu cudownie bogatym, bogatym w aktywności, które ono samo może wykonywać, ale także pełnym możliwości czerpania z pracy innych. Przedział wiekowy 6-12 pomaga nauczycielowi uniknąć dawania lekcji grupowych, w których to on wykonuje główną pracę, a dzieciom pomaga osiągnąć wyższy poziom niezależności i nauki. Dzięki temu dzieci uczą się od siebie nawzajem, co jest podstawowym elementem w metodzie nauczania Montessori. Kiedy w klasie dla dzieci pomiędzy 6 a 12 rokiem życia lekcje w grupie ograniczone są do minimum, czas koncentracji chroniony, a dzieciom oferowana jest niezwykła liczba możliwości samodzielnej pracy to dzieje się rzecz nadzwyczajna: państwowe wymagania programu nauczania są nie tylko wypełnione, ale dzieci pracują na poziomie o wiele wyższym niż potrafimy to sobie uzmysłowić.

Wielokrotnie słyszałam podczas mojego praktyki nauczycielskiej w szkole podstawowej:

Nauczyciel odpowiedzialny jest za minimum, a dziecko za maximum.

Państwowe wymagania programowe

Państwowe wymagania programowe dla klas od pierwszej do szóstej wiszą na ścianie, by każde dziecko wiedziało, co powinno opanować na każdym z poziomów. Co jakiś czas nauczyciel spotyka się indywidualnie z każdym uczniem, aby zaplanować jak to wykonać. Jedno dziecko chce wykonywać wymaganą pracę w poniedziałki, inne przez  pierwszą godzinę lub codziennie rano. Razem robią listę na tydzień lub miesiąc i dziecko jest za jej wykonanie odpowiedzialne. Takie podejście uczy organizowania czasu i pozwala dziecku samodzielnie wybierać czas na przerwy. Jeśli dziecko ma problemy w wykonaniu pracy można mu zasugerować przez krótki okres prowadzenie dziennika i zapisywanie czasu przez kilka dni, aby zobaczyć jak go wypełnia. Kiedy tylko dziecko odkryje swój problem i zacznie znów intensywnie pracować prowadzenie takich zapisów powinno się zakończyć, ponieważ może być ono przeszkodą w dziecięcej kreatywności, która jest nieodłączną częścią życia w szkole podstawowej Montessori.

Program nauczania Montessori opiera się na cyklu Pięciu Wielkich Lekcji Marii Montessori, które prezentowan są nowym uczniom na początku każdego roku jako wprowadzenie: Stworzenie Wszechświata, Historia Życia na Ziemi, Historia Człowieka, Historia Pisma i Historia Liczb. Lekcje te przygotowuje nauczyciel i zawierają one opowieści, obrazy i aktywności. Starsze dzieci, jeśli mają ochotę, przychodzą posłuchać, aby powrócić do tematu z nowej perspektywy. Czasem słuchają z oddali. Ich doświadczenie jest za każdym razem inne, bo zależy ono od wzrostu ich własnego rozumowania. Oś czasowa  zrobiona jest z długich kawałków tkaniny bądź papieru. Dzieci kładą na niej skamieniałości, obrazki z dinozaurami, kompozytorami, zdjęcia muzyków, itd. tak, aby dostać wizualny obraz historii w różnych dziedzinach, które przychodzi imodkrywać.

Jon J. Muth 'Trzy pytania, na podstawie opowiadania Lwa Tołstoja’. Ciepła opowieść o małym Mikołaju, który chce być dobrym człowiekiem. Aby osiągnąć swój cel chłopiec musi najpierw znaleźć odpowiedzi na trzy pytania. Skąd mam wiedzieć, że trzeba działać? Kto jest najważniejszy? Jak odgadnąć, co trzeba robić?

Współpraca. Pokój. Praca

Jakim dobrem jest wiedza, jeśli nie bierze ona pod uwagę innych. Pojęcie pokoju nie jest nauczane jako osobny przedmiot, ale odkrywamy go poprzez przykłady z historii, a także przez praktykę, jaka bierze się z możliwości pomagania drugiemu człowiekowi, choćby przez tak proste czynności jak nakrycie do stołu, poczęstowanie kogoś czymś do jedzenia.

Pokój jest naturalnym wynikiem edukacji, kiedy dzieci doświadczają własnoręcznej pracy oraz długiego czasu przeznaczonego na indywidualną koncentrację i kontemplację. W ten sposób potrafią one przetworzyć mnogość informacji i wpływów płynących ze współczesnego świata i nie poddać się im. Uczą się, że pokój nie jest tylko brakiem wojny, ale sposobem w jaki traktujemy siebie nawzajem w codziennym życiu, sposobem w jaki się komunikujemy i rozwiązujemy nasze problemy. Pokój rozpoczyna się w wewnątrz nas, w domu, w szkole.

Akty grzecznościowe, które poznało dziecko z myślą o tworzeniu kontaktów z innymi muszą obecnie zostać przeniesione na nowy poziom. Pojawia się teraz pytanie na przykład o pomoc słabszym, starszym, chorym. Jeśli dotychczas ważne było, aby nie potrącić kogoś w czasie przechodzenia obok, to teraz ważniejsze jest, aby nie obrażać tej osoby.
Podczas gdy małe dziecko szuka pokrzepienia i bezpieczeństwa, starsze chętne jest do podjęcia nowych wyzwań. Jednak te wyzwania muszą mieć jakiś cel.
Przejście do drugiego poziomu nauczania (6-12) to przejście od pojmowania na sposób zmysłowy, dzięki materiałom do pomowania abstrakcyjnego. W wieku siedmiu lat dziecko kieruje się ku intelektualnej i moralnej stronie życia. – Maria Montessori, MD

—————————

Tekst ten pochodzi z katalogu Child of the World przetłumaczonego przez nas za zgodą autorki na język polski. W wersji polskiej nosi on tytuł Dziecko Świata. Autorką oryginalnego angielskiego tekstu jest Susan Stephenson. Więcej informacji na temat Child of the World oraz Susan Stephenson możecie znaleźć na stronie firmy Michael Olaf.