Etapy rozwoju – etap I: od narodzenia do lat 6

Włączenie dziecka w codzienne czynności oznacza, że trwają one dłużej i na pewno jest przy ich wykonywaniu bardziej brudno, dania mogą nawet smakować inaczej, ale wpływ takiej współpracy na dziecko jest nie do przecenienia

Dziś o pierwszym z etapów rozwoju według Marii Montessori, czyli o okresie od narodzenia do szóstego roku życia.

Chłonący Umysł

Pierwsze sześć lat życia dziecka odznacza się ogromnym wzrostem pod względem fizycznym i psychicznym, nieustannym odkrywaniem świata, postępem. Jest to okres niemowlęctwa, okres nieświadomego rozwoju. Fizycznie, całe ciało ulega zmianom, od głowy po stopy. Dziecko posiada delikatny jeszcze system immunologiczny i jest dosyć podatne na choroby.

Z psychologicznego punktu widzenia, dziecko w tym okresie nieustannie myśli i pracuje, chłonąc wszystko, co go otacza. Maria Montessori określiła ten etap rozwoju, jako czas Chłonącego Umysłu. Wierzyła ona, że w czasie pierwszych 6 lat życia dziecko uczy się więcej niż kiedykolwiek później. Dzieci opanowują język (czasem więcej niż jeden), rozwijają umiejętności poznawcze i ruchowe, zaczynają naśladować dorosłych, mają własne oczekiwania wobec świata wokół nich.

Potrzeby dziecka

Dziecko w czasie tego pierwszego etapu ma wiele potrzeb. Emocjonalnie, potrzebuje ono akceptacji i miłości, szacunku i zrozumienia, ciepła i ochrony ze strony dorosłych.

Dzieci w tym czasie mają również potrzebę bezpieczeństwa, porządku, takiej wolności i niezależności, z którymi potrafią sobie radzić, przynależności – bycia częścią rodziny.

Przygotowane otoczenie

Maria Montessori uważała, że w tym okresie rozwoju otoczenie powinno być tak przygotowane, by zapewnić dziecku możliwość odkrywania i doświadczania czynności, które mają cel.

Czas spędzony na zewnątrz to zwykle wspaniałe chwile dla całej rodziny, które dają poczucie spokoju, wolności, często zupełnie zmieniają nasze samopoczucie.

O czym pamiętać?

Możesz wspierać swoje dziecko w tym Pierwszym Etapie Rozwoju poprzez:

• świadomość, że jest to NAJWAŻNIEJSZY okres w życiu człowieka, który już nigdy nie powróci
• obserwowanie twojego dziecka, by dowiedzieć się, co ono lubi, czym się w danym momencie interesuje, co mu przeszkadza, by w najlepszy sposób odpowiadać na jego potrzeby (często oznacz to wycofanie się i spokojną cichą obserwację, czym się dziecko zajmuje i w jaki sposób to robi)
• zapewnienie wielu możliwości odkrywania świata poprzez zmysły: dotyk, węch, słuch, wzrok, smak, bo w ten sposób dzieci uczą się
• spędzanie możliwie wielu chwil na łonie natury, gdzie dziecko ma wolność i swobodę w poruszaniu się i odkrywaniu naturalnych skarbów, jakimi są zwierzęta (nawet te, na które rzadko zwracamy uwagę: ptaki, koniki polne, żaby …), drzewa, kamienie, kałuże, muszle, piasek, szyszki, itp.
• mówienie do dziecka poprawnie i wyraźnie (bez seplenienia i naśladowania niedoskonałej jeszcze dziecięcej mowy), czytanie dziecku, śpiewanie, wyjaśnianie i nazywanie rzeczy wokół i w książkach; cokolwiek, co może pomóc dziecku opanować język i pozwoli mu na poprawne wyrażanie siebie
• dawanie możliwości poruszania się w każdej możliwej sytuacji (unikać nadmiernego używania siodełek samochodowych, wózków, kojców)
• angażowanie dziecka we wszystkie możliwe czynności, w dbanie o siebie i swoje otoczenie (czesanie się, mycie się, mycie zębów, rozbieranie i ubieranie się, używanie nocnika, zamiatanie, nakrywanie do stołu, odnoszenie brudnych naczyń, zmywanie, pranie, wieszanie prania, gotowanie, mycie auta, podlewanie kwiatów itd). We wszystko, co robimy możemy zaangażować nasze dzieci, myśląc wcześniej, na jaką część pracy są one gotowe.
• wprowadzenie rutyny w codzienne czynności, by dziecko wiedziało, czego może oczekiwać za chwilę. To daje mu poczucie bezpieczeństwa i rozwija poczucie porządku
• ograniczenie ilości rzeczy w domu, niezagracanie domu zbyt wieloma przedmiotami, zabawkami, meblami
• trzymanie tylko kilku rzeczy w danym momencie, które są dostępne dla dziecka, a następnie wymiana na inne.
• dawanie dziecku tyle wolności, ile potrafi przyjąć, w rozsądnych granicach odpowiednich dla jego wieku na przykład możliwość wybrania w co się ubrać spośród dwóch przygotowanych przez rodzica propozycji, wybranie, co zjeść na śniadanie spośród dwóch przygotowanych wcześniej propozycji itp.
• rozwijanie i podtrzymywanie silnej, pełnej miłości i wzajemnego szacunku więzi z twoim dzieckiem
• dostosowanie się do tempa działania dziecka, dawanie mu czasu na zakończenie danej czynności, nie poganianie, gdy nie jest to rzeczywiście konieczne, dawanie czasu na skupienie i obserwację, na ciszę