Wyznaczanie granic, czyli jak granice prowadzą do odpowiedzialnej wolności

KIDS TALK™ to blog na tematy związane z rozwojem dziecka redagowany przez Maren Schmidt. Maren jest nauczycielką Montessori z dyplomem Association Montessori Internationale oraz założycielką szkoły Montessori. Posiada ponad 20 lat doświadczenia w pracy z dziećmi. Jest autorką książki Understanding Montessori – A Guide For Parents (Zrozumieć Montessori – Przewodnik Dla Rodziców). Uzyskaliśmy zgodę autorki na tłumaczenie artykułów zamieszczanych na KIDS TALK™ na język polski i umieszczanie ich na naszej stronie

Granice dają wolność

W pobliskiej kawiarni moja znajoma Cheryl ogłosiła, że parę miesiecy temu przestała jeść cukier. Kilka kobiet westchnęło ze zdziwieniem. „To takie ograniczające” – powiedziała jedna.

Cheryl uśmiechnęła się i powiedziała: „Właściwie to odkryłam, że to ograniczenie jest całkiem uwalniające. Nie muszę się więcej martwić czy powinnam coś jeść czy nie. Wyeliminowanie cukru zwiększyło moją wolność i kreatywność w jedzeniu”.

Interesująca myśl, że przez ograniczenie swojej aktywności – postawienie granicy, można odkryć więcej wolności w tym, co pozostało nam do dyspozycji.

Granice wspierają rozwój

Kiedy wprowadzamy przejrzyste granice dla małych dzieci, oraz wspieramy starsze dzieci przy ich wprowadzaniu, to pomagamy im skupić się na rozwoju pewnych umiejętności. Kiedy nasze dzieci staną się odpowiedzialne w ramach owych wyznaczonych przez nas parametrów i zaczną „walić w płot”, będzie to dla nas informacja, że przyszedł czas na powiększenie owych granic.

Obserwując nasze dzieci widzimy, że nieustannie próbują przesuwać granice przez nas wyznaczone bez względu na konsekwencje. Robią tak i w ten sposób się uczą.

Na co trzeba tutaj zwrócić uwagę to zachowanie podstawowych zasad i komunikacji w rodzinie poprzez organizowanie spotkań rodzinnych, wzajemne słuchanie, oferowanie ograniczonej liczby rzeczy do wyboru, obserwację, wyciąganie konsekwencji itd.

Jeśli będziemy uważnie obserwować i słuchać naszych dzieci, to one same pokażą nam, jakie następne kroki wspólnie powinniśmy podjąć. Pomoże im to osiągnąć niezależność i koncentrację wymaganą do pozytywnego wzrostu.

Granice naturalne

Granice możemy wprowadzać wykorzystując naturalne konsekwencje. Jeśli zapomnisz swojego płaszcza, zmarzniesz. Jeśli będzie ci zimno zabierz płaszcz.

Gdy dorastaliśmy mieliśmy duży termometr i rodzinną zasadą było wkładanie swetra, kiedy termometr wskazywał 12 stopni Celsjusza oraz oczywiście wtedy, kiedy było komuś zimno. Nasza mama nigdy nie mówiła nam: „załóżcie płaszcze”. Pozwalała nam doświadczyć naturalnych konsekwencji naszych decyzji wierząc, że będą one trafne.

Granice logiczne

Wyznaczając granice możemy również wykorzystać logiczne konsekwencje. Jest to bardziej skomplikowane, dlatego też wielu rodziców wykorzystuje naturalne konsekwencje jako formę kary, co jednak nie jest tym, co byśmy chcieli osiągnąć.

Konsekwencje mają dać naszym dzieciom dokładną informacje zwrotną o podjętych przez nie decyzjach w odpowiednim czasie. Jeśli zapomnieliśmy naszego lunchu lub pieniędzy na lunch to mama nam ich nie przywiozła.

Inna rodzinna zasada była taka, że powinnniśmy mieć zawsze pieniądze na drugie śniadanie w piórniku na wypadek, gdybyśmy zapomnieli zabrać jedzenia. Jeśli nie mieliśmy pieniedzy, to musieliśmy wymyślić sposób, żeby coś zjeść. Krótko mówiąc, tylko kilka razy zdarzyło nam się zapomnieć drugiego śniadania i każdy z nas nauczył się pamiętać o zabraniu go lub o pieniądzach, by coś sobie kupić.

Granice wspólnie ustalone

Najbardziej skuteczne konsekwencje to te, które powstały w trakcie wspólnego poszukiwania z dziećmi rozwiązania danego problemu. Być może macie w domu stały problem, na przykład: codziennie zbyt późno wychodzicie do pracy lub szkoły. Postawcie pytanie: „Co moglibyśmy razem zrobić, aby mieć pewność, że każdy z nas jest gotowy do wyjścia.” Zróbcie listę możliwych rozwiązań. Wybierzcie jedno rozwiązanie. Co się stanie jeśli ktoś nie będzie gotowy na wyznaczony wspólnie czas?

Kiedy nasze dzieci współtworzą rozwiązania, wtedy lepiej współpracują, gdy granice zostały przekroczone. Dążą również bardziej kreatywnie do sytuacji, gdzie wszyscy członkowie rodziny są zadowoleni.

Pamiętaj, że jeśli rozwiązanie nie daje oczekiwanych rezulatatów, powinniście rozpocząć rozwiązywanie waszego problemu od nowa.

Wyznaczanie granic prowadzi do wolności, odpowiedzialności i kreatywności u naszych dzieci.

Kiedy po raz pierwszy skontaktowaliśmy się z Maren Schmidt, by zapytać czy możemy tłumaczyć jej świetne artykuły z bloga Kids Talk, Maren od razu zaproponowała, że prześle nam kopie jej książki „Understanding Montessori. A Guide for Parents”. Polecamy dla wszystkich znających język angielski, bo w prosty sposób i na wielu przykładach pokazuje dlaczego metoda Montessori działa.