Dziecko może rozwijać się tylko poprzez doświadczanie swojego środowiska.
Takie doświadczanie nazywamy „pracą”. – Dr Maria Montessori

RODZICE I DZIECI PRACUJĄCY RAZEM

Praktyczne życie daje wartościowe możliwości dla rodziców i dzieci na spędzanie razem wolnego czasu. My rodzice często życzymy sobie dla własnego usprawiedliwienia, żeby mieć więcej czasu dla naszych dzieci i wykorzystywać własne ręce w spokojnej i zaszczytnej tradycyjnej pracy, jaką wykonuje artysta czy zajmujący się domem. Wielu z nas ma pewne talenty, którymi może się podzielić albo chciałby dalej rozwijać – gotowanie, praca w ogrodzie, szycie, zajmowanie się stolarką, tworzenie muzyki. Pół godzinki tygodniowo spędzonej razem z dzieckiem właśnie w taki sposób to bardzo dobry początek. Taka współpraca może przynieść wielkie korzyści dla nas, dla naszych dzieci i dla naszej wspólnej relacji.

Wszystkie działania związane z troszczeniem się o siebie i o otoczenie, takie jak ubieranie, przygotowywanie jedzenia, nakrywanie do stołu, wycieranie podłogi, mycie naczyń, ścieranie kurzu itd. to zajęcia, które należą do kategorii, którą dr Montessori nazwała Praktyczne Życie i są właściwie zadaniami, które dorośli najmniej lubią. Natomiast dzieci w wieku od roku do 4 lat kochają te zajęcia i są zachwycone, kiedy mogą brać w nich udział. -Dr Silvana Montanaro

UCZESTNICTWO W ŻYCIU RODZINNYM

Istoty ludzkie od wieków chcą porozumiewać się ze sobą, stawiać sobie wyzwania, wykonywać dobrą pracę i wnosić coś do społeczeństwa. Taka jest właśnie ludzka natura.

To pragnienie jest szczególnie silne w czasie, kiedy dziecko obserwuje wszystkie rodzaje ważnych działań, jakie toczą się wokół niego i w końcu opanuje umysłowe i psychiczne umiejętności wstawania, chodzenia, posługiwania się swoimi rękami i udział w prawdziwych pracach.

Dziecko uczy się opanowania i rozwija swój zdrowy wizerunek, jeśli praca jest prawdziwa – mycie owoców i warzyw, nakrywanie lub ścieranie ze stołu, zmywanie, podlewanie kwiatów, nawadnianie ogrodu, sortowanie, składanie i sprzątanie prania, zamiatanie, odkurzanie, pomaganie w ogrodzie czy wykonywanie każdego codziennego zajęcia w swojej rodzinie.
Rodzinna praca, znana jako Praktyczne Życie w szkole Montessori jest jedną z najważniejszych dziedzin nauczania metodą Montessori dzieci w każdym wieku. Pozwalając dziecku na udział w życiu, które kręci się wokół niego okazujemy mu wielki szacunek i wiarę w jego możliwości. Pomaga mu to czuć się ważnym dla siebie i dla wszystkich, którzy go otaczają. Dziecko czuje się potrzebne.

Możemy to zrozumieć, jeśli porównamy nasze uczucia dla gościa, którego zaprosiliśmy na obiad w dwóch różnych sytuacjach, siedzącego i oczekującego na posiłek i zaproszonego do naszej kuchni do rozmowy i uśmiechu w trakcie wspólnego przygotowywania posiłku. W pierwszym przypadku nasz gość jest oddzielony, a nasza relacja formalna. W drugim przypadku dzielimy z nim nasze życie i nasze stosunki są bliskie – prawdziwa przyjaźń.

PRZYGOTOWANIE RODZICÓW

Badania wykazują, że wymiar i jakość opieki, jaką mamy zapewniają swoim dzieciom są silnie uwarunkowane sposobem, w jaki spędzają oni wspólnie czas podczas pierwszych dni po porodzie. – Dr Silvana Montanaro, Lekarz Medycyny

Podczas pierwszego roku życia całym światem dla niemowlęcia jest jego rodzina. Kiedy para jest gotowa na pierwsze dziecko oznacza to, że ma ona zamiar wcielić się w tą najważniejszą rolę, jaka istnieje. Niesamowite i smutne jest, że dorośli poświęcają o wiele więcej czasu i energii na przygotowanie własnej kariery, budowanie domu, lub inne starania, niż na przygotowanie się do bycia rodzicami, chociaż jest to zadanie dużo bardziej wymagające i długofalowe. Najlepiej więc zacząć uczyć się, co oznacza bycie dobrymi rodzicami na długo wcześniej zanim narodzi się dziecko.

Moją pierwszą odpowiedzią na pomysły zawarte w zaleceniach Montessori na czas od narodzenia do trzeciego roku życia była naturalna obrona naszego sposoby wychowywania dzieci. W końcu „okazały się one w porządku”. Jednak widząc cudowne rezultaty osiągane w wielu domach wykorzystujących pomysły tutaj zamieszczone można zauważyć, że rzeczywiście istnieją lepsze pomysły na ten pierwszy okres życia, dlatego jesteśmy szczęśliwi, że możemy przekazać te informacje.

Pierwsze minuty i godziny są najbardziej wrażliwymi momentami dla dziecka i rodziców. Jest to czas, kiedy budzi się naturalny instynkt rodzicielski, zaczyna się więź. Dziecko zaczyna wtedy rozwijać w sobie zaufanie do ludzi, którzy je otaczają oraz poczucie, że nasz świat jest na tyle radosnym miejscem, by chcieć w nim przebywać. Jednym z najważniejszych elementów w otoczeniu niemowlęcia jest kochający i mądry rodzic. Żaden przedmiot nie jest w stanie zastąpić czasu i uwagi podczas tych pierwszych miesięcy i lat.

Dzieci, które mają swobodę poruszania się mogą podążać za własnymi pomysłami i zainteresowaniami. Doświadczenie wielokrotnego przyglądania się przedmiotowi, sięgania po niego i odkrywania go za pomocą rąk i ust prowadzi do pokrzepiającego poczucia, że kiedy czegoś pragniemy możemy ruszyć się i osiągnąć dany cel. W ten sposób zdrowo rozwija się poczucie własnego „ja” osoby, która zdolna jest prawidłowo radzić sobie z codziennymi problemami.
Wiara w siebie jest wewnętrznym poczuciem, że jestem zdolny, by polegać na własnych umiejętnościach. Jest ona budowana dzięki aktywnej pracy z otoczeniem możliwej dzięki swobodzie ruchu. Jest to poczucie wewnętrznej siły, by rozwiązywać problemy, które pozostaje w człowieku na zawsze. W przyszłości zmieni się cel. Przejdzie on przykładowo od sięgania po interesujące obiekty (jak kolorowa piłka) do odrabiania lekcji, jednak podłoże psychologiczne pozostanie takie samo: coś cię interesuje, potrzebujesz więc podjąć jakieś działania, by zaspokoić to zainteresowanie, a następnie jesteś zadowolony, że posiadasz zdolności, aby to zrobić.
Aktywne ruchy w pierwszych miesiącach życia zapewniają całościowe doświadczenie dla umysłu i ciała, z którego rodzi się wiara w siebie. Dzięki niej możliwe jest stawianie czoła wszystkim wyzwaniom życia. – Dr Silvana Montanaro, Lekarz Medycyny, Trenerka nauczycieli Montessori (od 0 do 3 lat)

Jedna z ulubionych grzechotek naszych dzieci. Zachęca dziecko do poruszania się za wolno turlającym się przedmiotem. Wydaje piękny, delikatny dźwięk.

PRACA DZIECKA

Dobrą definicją pracy jest wyrażenie „czynność angażująca jednocześnie umysł i ciało, mająca jakiś cel, który jednostka wypełnia”. Kiedy koncentracja dziecka jest szanowana staje się ono aktywne, twórcze, radośniejsze i bardziej napełnione pokojem.

Dobrą definicją pracy jest wyrażenie „czynność angażująca jednocześnie umysł i ciało, mająca jakiś cel, który jednostka wypełnia”. Kiedy koncentracja dziecka jest szanowana staje się ono aktywne, twórcze, radośniejsze i bardziej napełnione pokojem.
Wydaje się, jak gdyby natura zabezpieczyła każde dziecko przez wpływem rozumowania dorosłego, aby dać
pierwszeństwo wewnętrznemu nauczycielowi, który je ożywia. Dziecko ma szansę stworzenie kompletnie skończonej struktury umysłu, zanim inteligencja dorosłych jest w stanie wpłynąć na niego i wprowadzić jakieś zmiany. – Dr Maria Montessori

Gryzak i prosta zabawka do manipulowania. Dzięki elastycznej gumce dziecko może utworzyć wiele różnych kształtów.

Za rozwojem dziecka podąża jego istotna praca. Będzie ono pracować nad wymową, chwytnością dłoni, ruchami własnego ciała itd. Czasem dziecko będzie chciało pracować nad daną zdolnością – zwykle językową bądź ruchową – przez kilka dni dopóki nie wypełni ono tego celu, nad którym pracowało, a następnie nie wróci do tej czynności przez kilka następnych tygodni. Każde dziecko jest inne i tylko uważna obserwacja objawi nam, czego chce nasze dziecko, i czego w danym momencie się uczy.

ROZWÓJ RUCHOWY

Mielinacja jest definiowana jako rozwój osłonek mielinowych wokół neurytu (aksonu). Osłonki mielinowe stanowią izolację, która wzmacnia właściwości transmisyjne neurytu oraz chroni impulsy przekazywane z mózgu do różnych mięśni ciała, co w rezultacie prowadzi do celowych i skoordynowanych ruchów. Nowonarodzone niemowlę jest zdolne jedynie do kontrolowania mięśni ust, gardła, jedzenia i komunikowania poprzez płacz. Pod koniec pierwszego roku zdarza się cud i dziecko potrafi sprawować kontrolę nad ruchami całego ciała. Nauczyło się ono łapać i puszczać przedmioty, kopać, czołgać się i raczkować, siadać uwalniając ręce do odkrywania nowych doświadczeń, i jest zwykle na najlepszej drodze do wstawania i chodzenia!

Wieszak na mobile (przewieszki). Dostępny z katalogu firmy Michael Olaf

Jest to proces działający w dwóch kierunkach. Mielinacja uzdalnia do ruchu, ale również ruch wzmaga tworzenie osłonek mielinowych więc im więcej pozwolimy naszemu dziecku na ruch tym bardziej będziemy wspierali jego rozwój. Dziecko w naturalny sposób angażuje się w tę istotną pracę, co przynosi mu dużo radości. Częstym powodem niezadowolenia i płaczu jest natomiast złość dziecka z niemożności poruszania się. Obecnie istnieje wiele nowoczesnych wynalazków, które w jakiś sposób blokują lub utrudniają naturalny rozwój ruchowy. Dlatego musimy ciągle upewniać się, że nasze dziecko spędza tak wiele czasu jak to tylko możliwe w sytuacjach, w których może ono poruszać każdą częścią swojego ciała.

Każde dziecko przychodzące na świat jest znakiem,
że Bóg jeszcze nie zwątpił w ludzkość. – Rabindranath Tagore, Laureat Literackiej Nagrody Nobla (1913), indyjski poeta, pedagog popierający Metodę Montessori

Pierwszy Rok – Zmysły

Obecnie bardzo niewiele możemy powiedzieć o tym, czego doświadcza dziecko podczas tych dziewięciu miesięcy w łonie matki, co ono odczuwa, jakie ma uczucia, co myśli, i co rozumie. Wiemy jednak, że odpowiada ono na głosy, dźwięki i muzykę. Dlatego codzienne spędzanie chwili czasu na mówieniu i śpiewaniu do niego czy słuchaniu pięknej muzyki jest tym, co możemy mu zaoferować najlepszego.

Praca dziecka jest niezwykle ważna od pierwszego dnia. Dzieci uczą się nieustannie.

Naukowcy studiujący mechanizmy przyswajania mowy i języka potwierdzają, iż proces uczenia się własnego języka ojczystego rozpoczyna się już w łonie matki. Rodzice, którzy będąc w ciąży uczą się piosenek i śpiewają je swoim dzieciom, odkrywają, że te piosenki uspokajają ich niemowlę po narodzeniu.

W 1995 roku w Matsumoto w Japonii, spotkałam się z Panem Shinnichi Suzuki (zm. 1998 r.), twórcą Rozwoju Uzdolnień Metodą Suzuki (tzw. Metoda Języka Ojczystego), aby porozmawiać na temat otoczenia dla dzieci. Stworzenie relacji miłości pomiędzy dorosłym i dzieckiem, ofiarowanie dziecku radości z osiągnięć i rozwijanych talentów, a poprzez zaspokajanie potrzeb dzieci wspomaganie tworzenia społeczeństwa opartego bardziej na pokoju jest celem zarówno dla Montessori, jak i dla Suzuki. Omówiliśmy wspólnie najlepsze sposoby wspierania dzieci i zgodziliśmy się, że nasza praca musi zaczynać się już przed narodzeniem, kiedy dziecko jest jeszcze w łonie matki.

Skóra, pierwszy i najważniejszy organ zmysłu, jest całkowicie rozwinięta po siedmiu, ośmiu tygodniach od poczęcia. Około drugiego miesiąca ciąży organ węchu jest gotowy, by funkcjonować poprawnie. Organ smaku zaczyna być aktywny w trzecim miesiącu. Ucho kończy swój rozwój fizyczny pomiędzy drugim a piątym miesiącem od poczęcia.
Możliwe jest, że płód potrafi absorbować charakterystyczny rytm języka swojej matki. W pewnym sensie płód nieustannie pracuje, ucząc się języka. – Silvana Montanaro Doktor Medycyny, Psychiatra, Trenerka nauczycieli Montessori